مطالعه اثرات دگر آسیبی گیاهچه های گلرنگ زراعی و وحشی بر یکدیگر با استفاده از روش آزمایشگاهی فضای مساوی آگار

جهت ارزیابی اثرات آللوپتی گیاهچه های گلرنگ زراعی و وحشی بر یکدیگر با استفاده از روش فضای مساوی آگار، آزمایشاتی در آزمایشگاه های بذر و اصلاح نباتات دانشکده کشاورزی دانشگاه صنعتی اصفهان در فاصله اسفند 1388 تا شهریور 1390 انجام گرفت. بذور از پیش جوانه دار شده درون بشر 400 میلی لیتری حاوی 40 میلی لیتر محلول آگار 4/0 درصدی کشت شدند. فضای بشر به دو قسمت مساوی تقسیم شد و در یک سمت آن بذور گونه دهنده و در سمت دیگر بذور گونه گیرنده کشت شدند. مواد گیاهی شامل نه ژنوتیپ زراعی گلرنگ شامل پدیده، گلدشت، کوسه، اصفهان14، اراک2811، لاینc111، ac-sunset، saffire ac-sterling و دو ژنوتیپ وحشی شامل توده اصفهانi و تلاقی12 بود. این بررسی از چهارآزمایش تشکیل شده است. هدف از انجام آزمایش اول و دوم تعیین مناسب ترین زمان(3، 5، 7 و10 روز) و تراکم(4، 8، 12 و 16 گیاهچه) جهت آزادسازی آللوکمیکال توسط گونه اهلی بر وحشی و بالعکس بود. در آزمایش اول گونه دهنده توده وحشی اصفهانi و گیرنده رقم زراعی پدیده بود ولی در آزمایش دوم گونه دهنده رقم پدیده و گیرنده اصفهانi بود. نتایج آزمایش اول و دوم همانند یکدیگر بود و تیمار زمان 5 روز و تراکم 12 گیاهچه بیشترین تاثیر آللوپتیک را داشت با این تفاوت که در آزمایش اول از نوع بازدارنده و در آزمایش دوم از نوع تحریک کننده بود. در آزمایش سوم فعالیت آللوپتی ژنوتیپهای مختلف گلرنگ اهلی بر وحشی سنجیده شد، لاینc111 و رقم اصفهان14 بیشترین میزان بازدارندگی و تحریک کنندگی را به ترتیب بر طول ریشه چه و ساقه چه توده وحشی اصفهانi داشتند، این در حالیست که هیچ نوع اثر بازدارندگی بر تلاقی12 دیده نشد. لاین c111 بیشترین میزان تحریک کنندگی را بر شاخص های رشدی تلاقی12 داشت. در آزمایش چهارم که هدف بررسی پاسخ ژنوتیپهای اهلی در اثر فعالیت آللوپتی ژنوتیپهای وحشی بود. رشد ارقام کوسه، گلدشت، اراک2811، ac-sunset و ac-sterling تحت آللوکمیکالهای توده وحشی اصفهانi بازداشته شدند در حالیکه ژنوتیپ های پدیده، اصفهان14، saffire وc111 تحت آللوکمیکالهای اصفهانi وتلاقی12 هیچ پاسخی ندادند یا به عبارتی ژنوتیپ های مقاوم شناخته شدند. در مجموع از نتایج بدست آمده می توان گفت رقم پدیده و لاینc111 هم با توان بالا در ترشح آللوکمیکالها و هم با تحمل نسبی به آللوکمیکالهای ژنوتیپ وحشی گلرنگ می توانند در برنامه های مدیریت تلفیقی علف های هرز به کار گرفته شوند.